Rookhout geeft een totaal andere dimensie aan je gerecht wat je met droge of natte rubs nooit kan bereiken. Maar rookhout voor op de barbecue is er in vele soorten en maten hoe maak je nu de juiste keuze? Welk soort rookhout kan ik gebruiken bij welk gerecht? Moet je rookhout droog of juist nat gebruiken en voor hoelang? Wat is het verschil tussen warm en koud roken? Is het effect een rookplank hetzelfde als rookhout? Kan je ook roken met hooi of gras?

Waarschijnlijk heb ik nu nog niet alle vragen opgenoemd en kan je er zelf nog een paar verzinnen. De conclusie mag denk ik wel zijn dat je je aardig gek kan laten maken met rookhout en je in het begin geen idee hebt wat je nu wel of niet moet doen.

Ik zal op deze pagina in ieder geval antwoord geven op bovenstaande vragen om zo je leven als (toekomstige)rookhoutgebruiker aangenamer te maken.

Basis kennis rookhout:

Week rookhout nooit in water, gebruik het nooit nat maar altijd droog. Nat hout beïnvloed ten eerste de temperatuur van je barbecue en ten tweede gaat hout pas roken als het droog is. Nat hout zorgt alleen voor stoom en dat geeft totaal geen rooksmaak aan je gerecht.
Gebruik rookhout altijd aan het begin van je bereiding. De poriën van je gerecht staan nog helemaal open waardoor de rook beter en dieper in je gerecht dringt.
Gebruik goed rookhout, neem nooit hout wat geverfd, gebeitst of geolied is. De rook die hier van afkomt is gewoonweg giftig en wil je niet in je gerecht hebben.
Wil je rookhout maken van zelf omgehakte bomen? Laat dan minimaal 2 jaar drogen. Rookhout moet zo minmogelijk (minder dan 20%) vocht bevatten.

De twee rookhout methodes:

Warm roken: Rookhout wordt direct in het gloeiende houtskool of gloeiende briketten gelegd. Het rookhout gaat vervolgens smeulen en geeft rook af wat in je gerecht trekt. Daarnaast zorgt de hitte van je houtskool of briketten ervoor dat je gerecht wordt verwarmt zodat het gaart tot de gewenste kerntemperatuur. Je gebruikt deze methode voor alle gerechten die verwarmt en gegaard moeten worden. Warm roken kan eigenlijk met ieder soort vlees, vis of groente net wat je zelf lekker vindt. Experimenteer vooral met verschillende soorten en diverse gerechten. Meng ook eens soorten rookhout door elkaar en maak zo je eigen rookhout melange. Warm roken wordt vooral veel gebruikt voor Low & Slow gerechten.
Koud roken: het rookhout bestaat met deze methode over het algemeen uit rookmot. Bij Koud roken is er geen andere hittebron dan alleen het rookmot waardoor je gerecht niet wordt verhit. Je gebruikt hiervoor eigenlijk altijd een rookgenerator of smoke box voor. Dit is een spiraalachtig doosje wat je vol stopt met rookmot en aan 1 kant met een waxinelichtje aansteekt. Het vlammetje steekt langzaam het houtmot aan zodat het gaat smeulen en gaat roken. De spiraalvormige rookgenerator of smoke box zorgt ervoor dat je uren koud kan roken. De hitte die van je rookhout afkomt is minimaal zodat deze methode geschikt is voor gerechten die je niet wilt verhitten of garen zoals kaas, gekookte eieren of rauwe vis waarvan je wilt dat deze rauw blijft. Als je zelf bijvoorbeeld gerookte zalm wil maken gebruik je deze methode. Omdat met koud roken je gerecht niet wordt verhit dien je er op te letten dat de buitentemperatuur rond de 5 graden is waardoor je gerecht tijdens het roken niet door de buitentemperatuur bederft. Koud roken kan je daarom voornamelijk in herfst-winter of vroege voorjaar doen. Met een rookgenerator kan je rond de 6 tot 8 uur roken afhankelijk welk gerecht je wilt gaan maken.

Gebruik van rookhout:

Zoek het soort rookhout uit wat bij je gerecht past
Bepaal of je lang of kort wil roken (meer of minder rookhout).
Bij langdurig roken kan je bijvoorbeeld chunks gebruiken. Dit zijn grotere stukken hout waardoor ze langer roken dan een handje houtsnippers.
In een Kamado barbecue leg je je rookhout direct op het gloeiende houtskool. Omdat de toevoeging van zuurstof met een Kamado barbecue perfect is te regelen zal je rookhout niet verbranden maar gaan gloeien waardoor rook ontstaat. Heb je een kogel barbecue zoals bijvoorbeeld een Weber dan zal deze manier niet goed werken. Je rookhout zal snel gaan branden waardoor de rook snel is verdwenen. Dan is het handig om je rooksnippers bijvoorbeeld in aluminiumfolie te wikkelen. Je maakt er dan een soort zakje van prikt er wat gaatjes in en legt deze op de briketten. Hierdoor zullen de houtsnippers gaan smeulen in plaats van verbranden.
Begin rustig met experimenteren en maak het niet te intens. Teveel rooksmaak aan bepaalde recepten wordt door de meeste mensen niet gewaardeerd.

Rookplank:

Het gebruik van een rookplank geeft niet het zelfde resultaat als het gebruik van rookhout. Bij het gebruik van een rookplank is de rooksmaak minder intens eigenlijk veel subtieler.
Een rookplank wordt ook anders gebruikt dan rookhout. Het gerecht plaats je op een rookplank waarna je vervolgens de plank met het gerecht op het rooster van de barbecue legt rechtstreeks boven het vuur. De plank zal aan de onderkant gaan verkolen wat een lichte rooksmaak afgeeft aan je gerecht.
De rookplank wordt ook vaak met de indirecte barbecue methode gebruikt, dus niet rechtstreeks boven het vuur. Voordeel is dat de plank niet verbrand. De rooksmaak zal dan echter minimaal zijn.
Een rookplank week je in principe eerst in water (minimaal 30 minuten), sommige voegen nog smaak toe aan het water zoals wat wijn of whisky.
Het voordeel van een rookplank is dat je hem meerdere keren kan gebruiken.

Roken op hooi:

Naast rookhout kan je ook roken met hooi. Roken met hooi doe je op een andere manier dan dat je rookhout gebruikt. Hooi vat namelijk snel vlam en brand snel weg als je het direct op het houtskool of briketten zou leggen. Roken met hooi doe je daarom altijd volgens de indirecte barbecue methode. Er zit dus een hitteschild tussen het houtskool/briketten en het hooi zodat het niet verbrand of vlamvat. Hooi kan je ook eerst weken in water. Dan zal het hooi in het begin echter stoom afgeven ipv rook. Toch heeft hooi, zeker als je kruidig hooi neemt ook met de stoom een unieke smaak aan je gerecht afgeven.

Onderstaand overzicht kan je gebruiken als leidraad om te bepalen bij welk gerecht je welk rookhout kan gebruiken. Experimenteer vooral, want smaken verschillen tenslotte.

Veel barbecue en rook plezier.

Rookhout tabel

Houtsoort	Rooksmaak	Gevogelte	Groente	Rundvlees	Varkensvlees	Wild	Vis
Acacia	Mild, licht zoet	✓	✓	✓	✓
Appel	Mild, zoet	✓	✓		✓		✓
Beuken	Neutraal		✓	✓	✓	✓	✓
Eiken	Klassiek, sterk	✓		✓	✓	✓
Esdoorn (Maple)	Mild, zoet	✓	✓		✓		✓
Hickory	Sterk, zoet	✓		✓	✓	✓
Hooi	Mild, kruidig	✓	✓		✓		✓
Kersen	Mild, fruitig	✓	✓		✓		✓
Mesquite	Sterk, kruidig	✓		✓	✓	✓
Peer	Mild, zacht zoet	✓	✓	✓	✓	✓	✓
Walnoot	Sterk, bitter	✓		✓		✓
Whisky vat	Sterk, zoet	✓		✓	✓	✓
Wijn vat	Sterk, zoet	✓		✓	✓	✓

Terug naar BBQ Tips & Tricks